Srpska pravoslavna crkva (SPC) danas obilježava Petrovdan, praznik posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu. Ovaj praznik pomen je na stradanje Svetih apostola Petra i Pavla, koje se dogodilo u Rimu 67. godine nove ere, a prema nekim izvorima 69. godine nove ere.
Petar je rođen u mjestu Vitsaida, na obalama Galilejskog jezera, i bio je jedan od 12 apostola i nerazdvojni Hristov prijatelj i sljedbenik. Njegovo pravo ime bilo je Simon, a ime Petar (na grčkom znači “kamen” ili na hebrejskom Kifa) dao mu je Hristos zbog njegove tvrde vjere.
– Ti si, Petre, stijena na kojoj ću sagraditi crkvu svoju i vrata paklena neće joj ništa moći – kaže Jevanđelje po Mateju.
Nakon Hristovog vaznesenja i silaska Svetog Duha na apostole, propovijedao je vjeru po Palestini, Siriji, Antiohiji, Maloj Aziji i Rimu, gdje je dva puta boravio. Kao episkop proveo je sedam godina u Antiohiji i tada je za sljedbenike Hristovog učenja nastao pojam hrišćani. Za vrijeme vladavine imperatora Nerona u progonu hrišćana uhvaćen je i bačen u tamnicu.
Pavle, koji se prije krštenja zvao Savle, rođen je u Tarsu. Bio je veoma obrazovan i imao je status građanina Rima. Pavle nije spadao u grupu prve dvanaestorice apostola, već takozvanu sedamdeset drugih apostola. U mladosti je bio revnosan progonitelj hrišćana, vjere koju su tadašnji Judejci smatrali za jeres.
Kada je krenuo u Damask, na putu je sijevnula munja i začuo se glas s neba: “Savle, Savle, zašto me progoniš?”, nakon čega je oslijepio. Savle je tri dana bio slijep, ali mu se vid vratio poslije krštenja. Uzevši ime Pavle, od riječi “paulus” što znači mali, propovijedao je hrišćanstvo na većem području Mediterana.
Dvanaest poslanica Svetog Pavla čini dio Novog zavjeta. Pavle je uhapšen u Rimu i bačen u tamnicu. Pogubljen je zajedno sa Petrom. Pavlu je odrubljena glava, a Petar je raspet na krst naopačke.
Na ikonama ova dva sveca predstavljaju se zajedno – Petar drži ključeve u ruci, a Pavle mač. Petrovdanskim slavljem završava se Petrovski post i počinje pričešće vjernika koji su poštovali pravila predviđena kanonom Crkve.
Kod Srba postoji običaj da se uoči ovog velikog praznika pale lile, koje se prave od mlade kore divlje trešnje ili breze. Obično se to radi na mjestima gdje se narod okuplja, na trgovima, raskršćima i u tome učestvuju djeca i omladina.
Paljenje vatre i lila simbolizuje vrijeme kada su hristoborni carevi progonili i mučili hrišćane, vezujući ih za drvene stubove, natapajući ih smolom i paleći ih. Njihova tijela su tada gorela kao buktinje, osvjetljavajući trgove kao danas simbolične vatre i lile.
(Srna)
